الکترو کاوه
کلید مینیاتوری
محافظ جان 3 فاز 32 امپر الكتروكاوه RCCB جريان نشتی
989,000 تومانکلید محافظ جان 3 فاز 63 آمپر الكتروكاوه RCCB جريان نشتی
1,047,000 تومانکلید محافظ جان
محافظ جان 3 فاز 32 امپر الكتروكاوه RCCB جريان نشتی
989,000 تومانکلید محافظ جان 3 فاز 63 آمپر الكتروكاوه RCCB جريان نشتی
1,047,000 تومانکلیدمحافظ جان 1 فاز 32 آمپر الكتروكاوه RCCB جريان نشتی
558,000 تومانکلید محافظ جان | 3 فاز | 40 آمپر | الكترو كاوه
989,000 تومانکنتاکتور
کنتاکتور 6 آمپر مدل D06-10 | الکتروکاوه
463,000 تومانکنتاکتور 12 آمپر مدل D12-11 | الکتروکاوه
483,000 تومانکنتاکتور 150 آمپر مدل F150-10 | الکتروکاوه
6,555,000 تومانکنتاکتور 65 آمپر مدل D65-11 | الکتروکاوه
2,283,000 تومانکنتاکتور 50 آمپر مدل D50-11 | الکتروکاوه
2,167,000 تومانکنتاکتور 40 آمپر مدل D40-11 | الکتروکاوه
1,653,000 تومانکنتاکتور 32 آمپر مدل D32-11 | الکتروکاوه
937,000 تومانکنتاکتور 25 آمپر مدل D25-11 | الکتروکاوه
675,000 تومانکلید گردان
الکتروکاوه | کلید گردان 1 فاز یکطرفه | 25 آمپر مدل 2501
156,000 تومانالکتروکاوه | کلید گردان سه فاز دوطرفه | 63 آمپر مدل 6307
1,030,000 تومانکلید کمپکت
کلید اتوماتیک کمپکت 3فاز 50آمپر قابل تنظیم
2,125,000 تومانکلید اتوماتیک کمپکت 3فاز 80 آمپر | غیر قابل تنظیم
1,274,000 تومانکلید اتوماتیک کمپکت 3فاز 100 آمپر | غیر قابل تنظیم
1,274,000 تومان
کلید اتوماتیک کمپکت 3 فاز 125 آمپر | غیر قابل تنظیم
1,921,000 تومان
کلید اتوماتیک کمپکت 3 فاز 250 آمپر | قابل تنظیم
4,018,000 تومان
کلید اتوماتیک کمپکت 3 فاز 80 آمپر | قابل تنظیم
2,125,000 تومان
کلید اتوماتیک کمپکت 3 فاز 63 آمپر | قابل تنظیم
2,125,000 تومان
کلید اتوماتیک 3فاز 100 آمپر | کمپکت قابل تنظیم
2,125,000 تومان
کلید مینیاتوری
کلید مینیاتوری چیست؟
کلید مینیاتوری الکتروکاوه یا فیوز مینیاتوری الکتروکاوه یا همان MCB مخفف واژه Miniature Circuit Breaker یک کلید الکترومکانیکی خودکار می باشد و تجهیزی است که مصرف کننده را هم در برابر خطای اتصال کوتاه و هم جریان اضافه بار حفاظت می کند و به علت خودکار بودن، بعد از قطع شدن، مجدد به مدار باز می گردد.
کلیدهای مینیاتوری الکتروکاوه غیر قابل تنظیم بوده و می توانند هم به صورت مغناطیسی و هم به صورت حرارتی عمل کنند.
علت اینکه این کلیدها را کلید خودکار مینیاتوری می نامند این است که عمل قطع مدار را به صورت اتوماتیک و خودکار انجام می دهد و مجدد به حالت آماده به کار باز می گردد.
یکی از تفاوت های اصلی کلید های خودکار مینیاتوری الکتروکاوه با فیوز ها هم همین مورد است. یعنی اینکه فیوز ها یکبار مصرف هستند و پس آب شدن و قطع مدار، باید تعویض شوند و مجدد به چرخه کار باز نمی گردند.
اما کلیدهای خودکار مینیاتوری علاوه بر اینکه قابل قطع شدن زیر بار نیز هستند و هم به صورت خودکار و هم به صورت دستی می توانند مدار را قطع کنند، پس از قطع مدار مجدد آماده به کار می شوند و بارها این عمل را می توانند تکرار کنند.
نمای داخلی سیستم عملکرد مغناطیسی داخل مینیاتوری
اجزای مختلف یک کلید مینیاتوری
در شکل سمت راست اجزای مختلف یک کلید مینیاتوری الکتروکاوه نمایش داده شده است که به صورت زیر می باشد:
- اهرم قطع و وصل
- بازوی متحرک
- کنتاکت اصلی جریان خروجی
- ترمینال های قدرت (ترمینال های ورود و خروج)
- فلز بیمتال
- پیچ کالیبراسیون محدوده عملکرد
- سیم پیچ قطع
- جرقه گیر (جهت رفع قوس به وجود آمده در اثر قطع جریان مدار)
کلید مینیاتوری تک فاز
کلید مینیاتوری تک فاز یک نوع کلید برق است که برای حفاظت از مدارهای تک فاز از اتصال کوتاه و بار بیش از حد استفاده میشود.
این کلیدها معمولا دارای دو پارامتر مهم هستند: جریان نامی (A) و قدرت قطع (KA). جریان نامی نشان دهنده حداکثر جریانی است که کلید میتواند به طور مداوم تحمل کند. قدرت قطع نشان دهنده حداکثر جریانی است که کلید میتواند در صورت اتصال کوتاه قطع کند.
برای مثال، کلید مینیاتوری تک فاز 6 آمپر 4.5 کیلو آمپر به این معنی است که این کلید میتواند جریان 6 آمپر را به طور مداوم رد کند و در صورت اتصال کوتاه جریان 4500 آمپر را قطع کند.
تک فاز (6 K )
فیوز مینیاتوری تکفاز 4 آمپر الكترو كاوه K C 6
کلید مینیاتوری 1 فاز 6 آمپر الكترو كاوه K C 6
کلید مينياتوری 1 فاز 6 آمپر الكترو كاوه K B 6
کلید مينياتوری 1 فاز 10 آمپر الكترو كاوه K C 6
کلید مينياتوری 1 فاز 10 آمپر الكترو كاوه K B 6
کلید مينياتوری 1 فاز 20 آمپر الكترو كاوه K C 6
کلید مينياتوری 1 فاز 25 آمپر الكترو كاوه K C 6
تک فاز (4.5 K )
کلید مینیاتوری 1 فاز 10 آمپر الكترو كاوه K C 4.5
کلید مينياتوری 1 فاز 10 آمپر الكترو كاوه K B 4.5
کلید مينياتوری 1 فاز 16 آمپر الكترو كاوه K C 4.5
کلید مينياتوری 1 فاز 16 آمپر الكترو كاوه K B 4.5
کلید مينياتوری 1 فاز 20 آمپر الكترو كاوه K C 4.5
کلید مينياتوری 1 فاز 25 آمپر الكترو كاوه K C 4.5
کلید مينياتوری 1 فاز 32 آمپر الكترو كاوه K C 4.5
مفهوم علائم ظاهری روی کلیدهای مینیاتوری
1.شرکت سازنده
2.سری ساخت (نام خانواده) کلید مینیاتوری توسط شرکت سازنده
3.تیپ کلید مینیاتوری الکتروکاوه
4.حداکثر جریان نامی قابل تحمل توسط کلید مینیاتوری الکتروکاوه (آمپر)
5.نمایشگر کلید (رنگ قرمز نشان دهنده حالت On و رنگ سبز نشان دهنده حالت Off کلید مینیاتوری الکتروکاوه می باشد.)
6.ولتاژ نامی کلید (بر حسب ولت)
7.استاندارد کلید
8.قدرت قطع کلید (بر حسب آمپر)
9.شماتیک کلید مینیاتوری الکتروکاوه که نشان دهنده تعداد پل و نوع اتصال داخلی پایه ها به هم و هم چنین نشان دهنده ورودی و خروجی کلید است. طبق نقشه فوق، پایه شماره 1، ورودی و پایه شماره 2، خروجی است.
منحنی قطع جریان توسط مینیاتوری ها
مدل های فیوز مینیاتوری
تیپ کلید و میزان جریان و ولتاژ و مشخصات فیوز مینیاتوری الکتروکاوه در روی کلید ها ثبت می شود. زمان قطع این تیپ ها به ترتیب از سریعترین عملکرد عبارت است از : Z و B و C و D
کلید فیوز مینیاتوری از نظر کاربرد و مدل به تیپ های زیر تقسیم بندی می گردد:
• B روشنایی
• C موتوری
• D ترانسفورماتوری
• K قدرت
• Z بسیار حساس
نوع B روشنایی
کلید مینیاتوری الکتروکاوه نوع B عموما در مصارف خانگی و روشنایی کاربرد دارند. این کلید ها در جریان اضافه بار بین 3 تا 5 برابر جریان نامی در زمان مشخص ، مدار را قطع می کنند و حساسیت مناسبی برای کاربردهای عادی خانگی دارند. این کلید به فیوز مینیاتوری تندکار نیز معروف است.
نوع C موتوری
کلید مینیاتوری الکتروکاوه نوع C بیشتر کاربرد صنعتی دارند. این کلید ها در جریان اضافه بار بین 5 تا 10 برابر جریان نامی در زمان مشخص ، مدار را قطع می کنند و زمان قطعشان از تیپ B بیشتر است. این کلید به فیوز مینیاتوری کندکار نیز معروف است.
نوع D ترانسفورماتوری
کلید مینیاتوری الکتروکاوه نوع D برای مصارف صنعتی خاص مانند مولد های اشعه ایکس و یا ترانسفورماتورها استفاده می شوند. این کلید ها در جریان اضافه بار بین 10 تا 20 برابر جریان نامی در زمان مشخص ، مدار را قطع می کنند و زمان قطعشان از تمامی تیپ ها بیشتر است.
نوع K قدرت
فیوز مینیاتوری الکتروکاوه نوع K برای حفاظت در مدارات قدرت ، ترانسفورماتور و موتور ها استفاده می شوند. در این نوع از کلید مینیاتوری الکتروکاوه،حد جریان برای قطع در موارد اضافه بار کمتر از سایر کلید ها است و هنگام به وجود آمدن اضافه بار مدار را سریعتر قطع می کنند ولی در موارد اتصال کوتاه منحنی قطع این نوع کلید ها بین تیپ D و C می باشد.
نوع Z بسیار حساس
این نوع از کلید مینیاتوری الکتروکاوه هنگامی که جریان عبوری از جریان نامی بیشتر شود در یک مدت زمان خاص ( که از تمامی تیپ ها کمتر است ) طبق منحنی قطع ، فرمان قطع را صادر می کند. حساسیت این نوع از کلید ها، هم در مواقع اضافه بار و هم اتصال کوتاه از تمامی تیپ های دیگر بیشتر است و درصورت بروز خطا مدار را سریعتر قطع می کند. بنابر این کاربرد این نوع فیوز مینیاتوری در مدارها با حساسیت بالا می باشد.
کلید مینیاتوری سه فاز چه نوع کلیدی است
این کلیدها وظایف مختلفی دارند که اصلی‌ترین وظیفه آنها، روشن و خاموش کردن مدارهای ساده می‌باشد.این کلیدها نیز مانند کلید مینیاتوری تک فاز در صورت اختلال در مدار به صورت خودکار برق را قطع می‌کند تا وسایل برقی خراب نشود.
به طور کلی از کلیدهای مینیاتوری می‌توان به عنوان پریز نیز استفاده کرد.
کلید های مینیاتوری تک فاز با سه فاز چه تفاوت هایی دارند؟
به طور کلی کلیدهای مینیاتور تک فاز و سه فاز بایکدیگر تفاوت چندانی ندارند و تمامی آنها به نوعی از لوازم برقی خانه و محل کار شما محافظت می‌کنند. تفاوت کلید مینیاتوری تک فاز و سه فاز در استفاده از آنها به عنوان فیوز است. به همین دلیل در صورت قطع شدن برق و پریدن فیوز، نیازی به تعویض کردن آن نمی‌باشد و فقط با فشردن یک کلید می‌توان برق را مجدد وصل کرد. جریانی که برای قطع شدن و پریدن این کلیدها به عنوان فیوز نیاز است، ولتاژ زیادی نمی‌باشد، و با کوچک ترین جریان قطع میشود و از خرابی وسایل برقی جلوگیری می‌کند. حداکثر جریان کلیدهای مینیاتوری سه فاز 100 آمپر می‌باشد که ولتاژ زیادی به حساب نمی‌آید. جنس بدنه در این مدل از کلیدهای مینیاتوری، ABS است که می‌توان گفت مقاومت بالایی در برابر عوامل مختلف دارد.
استاندارد کلید مینیاتوری
موسسه بین المللی الکتروتکنیک یا همان IEC نهادی غیر دولتی است برای تدوین استانداردهای فناوری های مرتبط با تجهیزات الکتریکی در سطح جهانی که بر اساس استاندارد این موسسه، کلیدهای مینیاتوری الکتروکاوه با استاندارد IEC 60898 شناخته می شوند.
طریقه نصب کلید مینیاتوری در مدار
امروزه کلیدهای مینیاتوری الکتروکاوه در مدارات تک فاز و سه فاز، در مصارف خانگی و صنعتی، تجهیزی جدایی ناپذیر و بسیار پر مصرف شده است و بدون استفاده از آن پر کاربرد، مدارات برقی بسیار آسیب پذیر می گردند.
اما برای نصب این تجهیز، با رعایت موارد ایمنی کار با برق، کافیست فاز یا فازهای ورودی را طبق نقشه شماتیک روی بدنه کلید، به ترمینال ورودی وصل کنیم.
ترمینال خروجی نیز به مصرف کننده متصل می شود. در مدارات سه فاز باید ترتیب فازهای ورودی با فازهای خروجی یکسان باشد.
ذکر این نکته ضروری است که حتما باید از قرارگیری صحیح سیم در محل ترمینال و سفت شدن پیچ نگهداره سیم در ترمینال، اطمینان حاصل نماییم.
امروزه از اتصالاتی همچون وایر شو یا سر سیم برای قرارگیری بهتر سیم در ترمینال های ورودی و خروجی استفاده می شود.
در شکل نحوه سیم بندی کلید مینیاتوری الکتروکاوه تک پل تا چهار پل را مشاهده می فرمایید:
مزایای استفاده از کلید مینیاتوری (MCB) به جای فیوز (Fuse)
فیوزها بعد از قطع خطای مدار، مجددا قابل استفاده نبوده و باید تعویض و یا تعمیر شوند. ولی کلیدهای مینیاتوری الکتروکاوه ، بلافاصله بعد از قطع خطای مدار، بعد از اصلاح خطا، مجدد قابل استفاده هستند.
دقت قطع در کلید مینیاتوری الکتروکاوه به مراتب بالاتر از فیوز است.
کلیدهای مینیاتوری قادر هستند جریان های نشتی بسیار کوچک را که توسط فیوز قابل تشخیص نبوده، ولی می توانند سبب برق گرفتگی، آتش سوزی و غیره شوند را، قطع کنند.
کلیدهای مینیاتوری الکتروکاوه دو عمل حفاظت و کنترل را همزمان انجام می دهند و این یعنی به جای یک کلید + فیوز در مدارات به کار می روند.
هزینه اولیه کلیدهای مینیاتوری در مقایسه با فیوزها بالاتر است، ولی به علت استفاده طولانی مدتی که می توان از کلید مینیاتوری الکتروکاوه انجام داد، در یک بازه زمانی بلند مدت، استفاده از کلیدهای مینیاتوری الکتروکاوه بسیار به صرفه تر از فیوزهاست.
به علت سوختن فیوز در برابر اتصالی های مدار، مشکلات نصب و دردسرهای تعویض و غیره در هنگام استفاده، استفاده از کلید مینیاتوری الکتروکاوه به مراتب راحت تر از فیوز است.
کاربرد کلید مینیاتوری
کلیدهای مینیاتوری الکتروکاوه با توجه به حفاظت هایی که انجام می دهند، کاربری های بسیاری دارند و به طور کلی می توان کاربردهای کلید مینیاتوری را در موارد زیر خلاصه کرد:
- انتهای خط توزیع سیستم های ولتاژ ضعیف
- در ورودی تابلو برق های خانگی
- حفاظت مصارف روشنایی ساختمان ها
- حفاظت مدارات موتورهای الکتریکی
- کاربردهای صنعتی نظیر مدارات قدرت موتورها و ترانسفورماتورها
- سیستم های گرمایشی
- حفاظت از مدارات ترانسفورماتورهای الکتریکی
- حفاظت مدارات PLC
- حفاظت از قطعات نیمه هادی
- همراه با کلید حفاظت جان برای قطع کردن جریان نشتی مدارات به کار می رود.
نحوه تست کلید مینیاتوری
تست کلید مینیاتوری الکتروکاوه بسیار ساده است و برای این کار لازم است ابتدا کلید مینیاتوری مطابق با نقشه اتصال آن، در مدار بسته شود. سپس جریانی بالاتر از جریان مجاز آن، به آن وارد می کنیم. در صورتی که مینیاتوری سالم باشد، قطع می کند و با همین روش ساده می توانیم سالم بودن یا نبودن کلید را تشخیص بدهیم.
* نکته بسیار مهم و قابل توجه در مبحث کلیدهای مینیاتوری این است که اطلاق واژه فیوز مینیاتوری الکترو کاوه و یا به کار بردن واژه فیوز به تنهایی به منظور کلید مینیاتوری، اصطلاح غلط و غیر علمی ای است که امروزه متاسفانه بسیار زیاد رایج شده و به کار برده می شود. چون امروزه به دلایل مزایای بسیار زیادی که کلید مینیاتوری نسبت به فیوز دارد، در جعبه فیوز یا همان جعبه مینیاتوری منازل، به جای فیوز از جعبه فیوز استفاده می کنند. از این رو، برخی به غلط، واژه فیوز یا فیوز مینیاتوری الکتروکاوه را در مورد آن به کار می برند.
همانطور که می دانیم فیوز تجهیزی است که دارای المان ذوب شونده است و این المان ذوب شونده، بعد از یکبار عمل کردن برای قطع مدار، ذوب شده و دیگر عمل حفاظتی را انجام نمی دهد و از مدار خارج می شود. از این رو به فیوز، ادوات یکبار مصرف نیز می گویند. ولی کلید تجهیزی است که برای قطع و وصل های مکرر و یا طولانی مدت به کار می رود و بعد از قطع شدن، می تواند مجدد وصل شده و در مدار قرار بگیرد و عمل حفاظت را انجام دهد.
کلید گردان چیست؟
کلید های گردان جهت قطع و وصل کردن سه فاز، ستاره و مثلث کردن موتور و یا چپ گرد و راستگرد موتور به صورت دستی استفاده می شوند، این کلید برای اولین بار در دهه 80 رواج پیدا کرد. در واقع در این دهه کلید ها بصورت پین بودند که تعداد پین ها کم کم افزایش پیدا کرد جان ملان بی اولین کسی بود که در انگلستان طرحی شبیه به کلید ارائه داد.
در واقع اولین کلید پریز ها طرحی مشابه با پین داشتند که موجب قطع و وصل جریان می شدند. پس از این کلید ها، کلید های دو پل و سه پل اختراع شدند که راحت تر و سریع تر می توانستند جریان برق را قطع و وصل کنند. با گذشت زمان کلید ها از حالت ابتدایی بیرون آمده و پیچیده تر شدند. در ابتدا کلید ها توسط پین و فنر کار می کردند اما به مروز زمان هوشمند تر شده اند.
امروزه کلید ها بدون قطع جریان برق می توانند کار کنند و عملکرد های متفاوتی داشته باشند. علاوه بر ساختار داخلی کلید، کنتاکت ها یکی از بخش های مهم کلید هستند که علاوه بر زیبایی، باید قابلیت ضد سایش و ضد خوردگی را داشته باشند. به ویژه در محیط های صنعتی باسد از پلاستیک های سخت و فشرده و یا سرامیک های ساخته شوند که بتوانند محیط های مرطوب و یا دارای Ph های متفاوت را تحمل کنند، کلید رابطه بین انسان و ماشین است و کنترل کننده فرآیندها، شروع و پایان دادن یک عمل با کلید انجام می پذیرد. کلید انتخاب جدایی ناپذیر از یک تابلو برق است و می تواند در ابعاد خانگی و صنعتی کاربرد های وسیعی داشته باشد.
اجزای کلید سلکتور
کلید سلکتور یک کلید مکانیکی است که می تواند به سمت چپ و راست و طرفین بچرخد تا کنتاکت های الکتریکی باز یا بسته شود. این وسیله بیشتر برای راه اندازی یا توقف دستگاه ها یا سوئیچ بین دو یا سه مدار الکتریکی استفاده می شود. سوئیچ نحوه انتخاب فرآیند ها را انعطاف پذیرتر می کند. اجزای کلید شامل بخش اپراتور، نگهدارنده، بلوک تماس و بلوک LED است که در یک محفظه نصب می گردد.
انواع کلید گردان
کلید های گردان دارای لوازم جانبی و ویژگی های منحصربه فرد برای کاربرد های مختلفی عرضه می گردد. هر یک از این کلید ها در بخشی از صنعت کاربرد خاصی را شامل می شوند.از این کلید ها برای تامین و تغذیه انرژی دستگاه های صنعتی مختلف برای پیشگیری از قطعی ناخواسته و مواردی دیگراستفاده می گردد.
انواع کلید سلکتوری
کلید سلکتوری در انواع تک پل، دو پل، سه پل، 4 پل(سه فاز بعلاوه نول) در آمپرهای مختلف (16-25-40-63-100 آمپر)، یکطرفه، دو طرفه، کلید گردان ستاره مثلث، کلی ولت متر، و … تولید میشود.
لیست کلید گردان ها و کلید سلکتوری های موجود در کافی الکتریک
از این کلید ها با توجه به موقعیت ها و ویژگی های خاصی که طراحی شده استفاده می گردد. کارشناسان برق صنعتی با استفاده از این کلید ها جریان برق مورد نیاز دستگاه ها و ماشین‌آلات مختلف را تنظیم و برقرار می نمایند. به طور کلی این کلید ها موجب افزایش ایمنی فرایند تولید و جلوگیری از آسیب های مختلف به علت جریان برق می گردند.
نحوه عملکرد اینترلاک در کلید گردان
برخی از کلید های گردان با عنوان کلید های ایمنی که دسته ی زرد و قرمز رنگی دارند، می توانند حالت اینترلاک نیز داشته باشند. این اینترلاک به گونه ای تعبیه شده تا وقتی کلید روی حالت قطع قرار گرفت درب تابلو باز شود. از طرفی این کلید ها قابلیت قفل و نشانه گذاری در حالت قطع را دارند.
در نتیجه تنها زمانی می توان روی تجهیزات داخلی تابلو کار کرد که کلید روی حالت قطع قرار گرفته باشد. کلید های ایمنی از نوع قابل قطع زیربار نامی بوده و باید بتوانند جریان بزرگترین الکتروموتور موجود در شبکه را در حالت رتور قفل شده قطع کنند.
کاربردهای کلید گردان
- حمل و نقل مواد، بسته بندی، جابه جایی، انبارداری
- استخراج نفت و گاز، پالایش و فرآوری
- صنایع غذایی و نوشیدنی
- صنایع غذایی و نوشیدنی
- صنایع خودرو
- تجهیزات سنگین و ماشین کاری
- شیشه، پلاستیک و فلزات
کلید محافظ جان
کلید محافظ جریان نشتی که با RCCB یا RCD نیز شناخته میشود، نوعی کلید است
که با مقایسه‌ی جریان‌های رفت و برگشت از مدار و در صورت وجود اختلاف بین جریان رفت و برگشت ، مدار را قطع می‌کند.
در حالت عادی مدارهای الکتریکی، جریان رفت با جریان برگشت برابر است،
اما اگر به هر دلیلی جریان بین سیم فاز و نول (در مدارهای تکفاز) اختلاف داشته باشد ، این کلید محافظ عمل خواهد کرد.
وجود این اختلاف ممکن است بر اثر اتصال بدنه‌ی یکی از دستگاه‌های الکتریکی باشد
که در آن جریان الکتریکی به جای برگشتن از راه سیم نول از راه زمین به منبع برمی‌گردد که اصطلاحاً می‌گویند جریان نشت پیدا کرده است.
کنتاکتور چیست؟
کنتاکتور برق نوعی کلید الکترومغناطیسی می گویند که جهت قطع و وصل کردن مدار از طریق یک سیم پیچ مغناطیسی به کار برده می شود. یعنی با تحریک یا وصل شدن این سیم پیچ مغناطیسی یا بوبین کنتاکتور وصل و مدار سه فاز یا تکفاز را وصل می نماید و برعکس با قطع شدن ولتاژ بوبین، کنتاکتور قطع می گردد.
این تجهیز با تحریک بوبین داخل کنتاکتور از طریق ولتاژ AC یا DC، جهت قطع و وصل کردن مدارهای قدرت از راه دور به کار گرفته می شود. هم چنین این تجهیز یکی از اجزای لازم برای تابلو برق است و به آن کلید الکترومغناطیسی (Electromagnetic Contact) نیز گفته می شود.
این مزیت سبب می شود که بتوان مدار را از راه دور و از هر نقطه ای قطع و وصل کرد. طبق این تعریف، کنتاکتور با بهره گیری از عملکردی مشابه عملکرد رله، در آمپراژ بالا به کار برده می شود. هم چنین می توان نتیجه گرفت که به علت استفاده در آمپراژ بالا، سرعت قطع و وصل کنتاکت های آن در مقایسه با رله کمتر است.
انواع کنتاکتور
در مورد انواع کنتاکتور می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- کنتاکتور تکفاز
- کنتاکتور سه فاز
بر روی هر کنتاکتور یک یا دو کنتاکت باز و بسته فرمان وجود دارد که می توان از آنها در مسیر فرمان و تحقق بخش های فرمانی مدار استفاده کرد. کنتاکتورها برای رنج جریان های مختلف و در ابعاد و اندازه های متفاوت ساخته می شوند.
از پر کاربردترین آمپرهای کنتاکتورها می توان به 9 تا 800 آمپر اشاره کرد. همچنین ولتاژ بوبین کنتاکتورها می توانند متنوع باشند و در ولتاژهای 24 و 48 و 110 و 220 و 380 ولت AC و DC ساخته شوند.
بوبین کنتاکتورها می توانند در صورت خرابی تعویض شوند و همچنین می توان برای به کارگیری در ولتاژهای دلخواه مختلف، از بوبین مناسب استفاده نمود.
تفاوت کنتاکتورها
تفاوت کنتاکتور برق با کلید در این است که عملیات قطع و وصل در کنتاکتورها به وسیله یک بوبین یا سیم پیچ مغناطیسی صورت می پذیرد، این بوبین مغناطیسی انرژی الکتریکی را به انرژی مغناطیسی تبدیل می نماید و با قطع و وصل شدن برق این میدان مغناطیسی نیز قطع و وصل می شود و سبب قطع و وصل شدن مکانیکی کنتاکتور می گردد. بوبین های کنتاکتور قابل تعویض هستند.
کنتاکتورهای تا 25 آمپر دارای یک کنتاکت کمکی یا به صورت باز و یا به صورت بسته هستند و کنتاکتورهای از 32 آمپر به بالا دارای کنتاکت کمکی دو باز دو بسته می باشد. هنگامی که بوبین کنتاکتور بدون برق است تیغه باز به صورت کلید باز و تیغه بسته به صورت کلید بسته عمل می نماید. به محض اینکه بوبین برق دار شد، تیغه باز بسته شده و تیغه بسته باز می گردد.
از کنتاکت های کمکی در کنتاکتور در قسمت های مختلف مدار فرمان استفاده می گردد. یکی دیگر از کاربردهای مهم کنتاکت های کمکی، ایجاد مدار خود نگهدار کنتاکتور است که با یکبار تحریک بوبین، کنتاکتور توسط تیغه باز خودش به صورت خودنگهدار در می آید و در صورتی که یک تیغه شرطی در مسیر مدار وجود داشته باشد، می تواند بوبین کنتاکتور را بدون برق نماید.
نحوه عملکرد کنتاکتور
کنتاکتورهای برق بر خلاف رله ها توان و ظرفیت عبور جریان بالاتری دارند و برای ظرفیت تحمل جریان بالاتری ساخته می شوند. رله ها ظرفیت عبوری جریان پایینی دارند و به همین علت، بیشتر در مدارهای فرمان به کار می روند. ولی کنتاکتورها به علت ظرفیت عبوری جریان بالا، بیشتر در مدارات قدرت استفاده می شوند.
زمانی که اختلاف پتانسیل به دو سر بوبین کنتاکتور اعمال می گردد، بوبین یا سیم پیچ بر اثر عبور جریان دارای میدان مغناطیسی می گردد و همانند آهنربا قسمت متحرک هسته را به خود جذب می کند. در محل جذب کنتاکت هایی وجود دارند که با قطع و وصل شدن هسته، قطع و وصل می شوند و به صورت کلید عمل می نمایند.
در داخل کنتاکتور برق دو عدد فنر موجود است که هنگام قطع بودن بوبین کنتاکتور، وظیفه برگرداندن قسمت متحرک به حالت عادی را بر عهده دارند.
ساختمان کنتاکتور و بررسی نمای ظاهری کنتاکتور
بر روی ساختمان کنتاکتور تعدادی پیچ وجود دارد که در قسمت ورودی با حروف R1 و S1 و T1 و در قسمت خروجی یا پایینی با حروف R2 و S2 و T2 نمایش داده شده اند و جهت اتصال سیم های ورودی و خروجی به کار می روند. همچنین یک کنتاکت باز و یک کنتاکت بسته بر رو و یا بغل کنتاکتور جهت استفاده در مدار فرمان قرار گرفته است.
در آمپرهای بالاتر از 32 آمپر، معمولا تعداد کنتاکت های فرمان دو عدد هستند.
یک زائده نیز در بالای کنتاکتور وجود دارد که با قطع و وصل کنتاکتور جابجا می شود. این قطعه به قسمت متحرک بوبین وصل است و نشان دهنده قطع یا وصل بودن کنتاکتور برق است.
مزیت های استفاده از کنتاکتور نسبت به کلید
- قابلیت قطع و وصل در دفعات زیاد
- امکان کنترل مصرف کننده از راه دور و از چندین محل و برای مراحل مختلف کار مصرف کننده
- توانایی اتوماتیک کردن مدار فرمان با استفاده از کنتاکتورها
- عمر مکانیکی بیشتر نسبت به کلیدها (در کنتاکتور به علت عدم ساییدگی کنتاکت ها روی یکدیگر در هنگام قطع و وصل، شاهد استهلاک کمتری خواهیم بود)
- بالا رفتن سرعت قطع و وصل با طراحی مدار فرمان مناسب
- با استفاده از کنتاکتور، پس از رفتن برق و وصل مجدد آن، جهت راه اندازی نیاز به استارت می باشد در صورتی که با استفاده از کلید، خطرات ناشی از وصل ناگهانی وجود دارد.
- حفاظت دستگاه ها توسط کنتاکتور، مناسب تر و مطمئن تر است و از لحاظ اقتصادی به صرفه تر است.
- قابل اتصال به پی ال سی (PLC) است.
لیست کنتاکتور ها:
کلید اتوماتیک کمپکت چیست؟
کلید اتوماتیک کمپکت با نام اختصاری MCCB برگرفته از سرنام عبارت Molded Case Circuit Breaker، یک نوع بریکر قابل قطع زیر بار است که جهت حفاظت اتصال کوتاه و اضافه بار در موتورها و سیستم روشنایی، صنعتی و مصرف کننده های دیگر استفاده می شوند، به عبارت دیگر این کلیدها به منظور حفاظت و قطع کردن مدار در برابر برگشت جریان و یا افت ولتاژ بیش از حد مجاز و کشیده شدن جریان اضافه توسط مصرف کننده (اضافه بار) و اتصال کوتاه مدار به کار می روند. کلیدهای اولیه ابعاد و اندازه بزرگتری داشتند و به دلیل فشرده شدن و کوچک شدن به این بریکرها کلید اتوماتیک کمپکت گفته می شود.
چون کلید اتوماتیک کمپکت قابل قطع زیر بار است، پس می تواند مدار را در حالتی که برق شبکه وصل است، قطع کند. این خاصیت در مدارات فشار متوسط و قوی به عنوان یک مزیت به شمار می رود. چون بسیاری از کلیدها جداساز هستند و نمی توانند مدار را تحت بار قطع کنند.
تفاوت بین کلیدهای اتوماتیک و غیر اتوماتیک در این است که در کلیدهای اتوماتیک رله های الکترونیکی مختلف جهت تشخیص جریان اضافه بار و اتصال کوتاه و سایر پارامترها وجود دارد، مانند کلید اتوماتیک هوایی، اما کلیدهای غیر اتوماتیک صرفا جهت قطع و وصل مدار است و فاقد رله الکترونیک می باشد.
کلیدهای اتوماتیک کمپکت که به آن کلید اتوماتیک می گویند، به صورت دسته بندی های زیر و با حفاظت های اضافه بار، اتصال کوتاه و نشتی جریان زمین تقسیم می شوند:
- کلید اتوماتیک کمپکت غیر قابل تنظیم (فیکس یا Fix):
کلیدهای اتوماتیک فیکس از لحاظ رنج جریان قابل حفاظت غیر قابل تنظیم هستند.
- کلید اتوماتیک کمپکت قابل تنظیم (Adjustable):
که این نوع کلید نیز به دو دسته کلید اتوماتیک کمپکت قابل تنظیم حرارتی – مغناطیسی و کلید اتوماتیک کمپکت قابل تنظیم الکترونیکی تقسیم می شود. در نوع کلیدهای اتوماتیک قابل تنظیم، امکان تنظیم جریان از 0.6 یا 0.8 تا 1 برابر جریان بار کامل وجود دارد.
جهت حفاظت تابلو در برابر آتش سوزی و به منظور بالا بردن امنیت تجهیزات داخل تابلو برق از کلیدهای اتوماتیک کمپکت استفاده می گردد. کلیدهای اتوماتیک کمپکت از رنج 16 الی 1600 آمپر ساخته می شوند. کلیدهای اتوماتیک در انواع تک پل، دو پل، سه پل و چهار پل تولید می شوند. کلیدهای اتوماتیک کمپکت از عمر بسیار بالاتر و قدرت قطع بالاتری نسبت به کلیدهای مینیاتوری و کلیدهای حرارتی برخوردار هستند. قدرت قطع کلیدهای اتوماتیک کمپکت از 16 تا 150 کیلو آمپر می باشد.
| کلید اتوماتیک کمپکت 3فاز 160 آمپر | غیر قابل تنظیم |
| کلید اتوماتیک کمپکت 3 فاز 100 آمپر | قابل تنظیم |
| کلید اتوماتیک کمپکت 3 فاز 63 آمپر | قابل تنظیم |
| کلید اتوماتیک کمپکت 3فاز 160 آمپر | قابل تنظیم |
کلید اتوماتیک کمپکت کشویی
همه انواع کلید های اتوماتیک کمپکت سه پل و چهار پل از رنج 16 تا 1600 آمپر دارای کشو هستند و می توان آنها را کلید اتوماتیک کمپکت کشویی نیز نامید. کلید های اتوماتیک کمپکت کشویی در مصارف خاص و در تابلو های خاص به کار می روند. کلید اتوماتیک کمپکت کشویی بیشتر در آمپراژ بالا که حجم کلید بزرگتر می شود، مورد استفاده قرار می گیرد.
کلید اتوماتیک کمپکت که از تجهیزات برق صنعتی به شمار می رود، در اکثر تابلوهای برق به خصوص در قسمت ورودی مدار استفاده می شود. این کلیدها به محض قطع شدن در اثر اضافه بار یا اتصال کوتاه در رنج مجاز و یا هر عامل خطای دیگر، می توانند بلافاصله جهت استفاده مجدد راه اندازی شوند فقط به شرطی که جریان اتصال کوتاه در محدوده قابل تحمل کلید باشد.
در مدارات سه فاز در جریان های بالاتر از 100 آمپر، جهت حفاظت از تابلو برق و سایر بخش های مدار، از کلید اتوماتیک کمپکت سه پل و چهار پل استفاده می شود. اگر موضوع حفاظت از نول مطرح نباشد، در اینگونه مدارات از کلید اتوماتیک کمپکت سه پل استفاده می شود که فقط سه فاز RST به آن متصل می گردد و در صورت نیاز به حفاظت نول، از نوع چهار پل استفاده می شود.
در کلیدهای اتوماتیک چند پارامتر حائز اهمیت می باشند. برخی از این پارامترها به قرار ذیل می باشند:
- Ics یا جریان نامی قطع اتصال کوتاه: بیشترین مقدار جریان اتصال کوتاهی است که کلید می تواند به دفعات بدون اینکه نیاز به تعمیر داشته باشد، آن را تحمل کند.
- Icu یا جریان نامی قطع اتصال کوتاه نهایی: بیشترین مقدار جریان اتصال کوتاهی است که کلید می تواند تنها یک بار بدون اینکه آسیب ببیند، آن را تحمل و قطع کند و برای دفعات بعدی نیاز به تعمیر، سرویس و یا تعویض است.
- In یا Ie یا جریان نامی پیوسته عملیاتی کلید: جریان نامی کلید مشخص کننده مقدار جریانی ست که کلید در شرایط از پیش تعیین شده، بدون آسیب دیدن، تحت آن جریان به طور مداوم کار خواهد کرد.
- Im یا جریان اتصال کوتاه کلید: این مقدار برای کلیدهای اتوماتیک با رله مغناطیسی از ۵ تا ۱۰ برابر جریان نامی کلید قابل تنظیم است. به این جریان، آستانه حفاظت در برابر اتصال کوتاه نیز می گویند.
- Ir یا جریان بار تنظیمی (جریان تنظیمی کلید): این پارامتر برای کلیدهای اتومات با رله حرارتی یا همان رله اضافه بار قابل تنظیم می باشد. مقدار این جریان ضربدر جریان نامی، جریان خروجی مدار را به ما می دهد.
- Iu یا شدت جریان قابل تحمل كنتاكت كلید: جریانی است كه تجهیز به طور مداوم می تواند آن را بدون نیاز به قطع کردن، تحمل كند.
- Icm یا جریان نامی وصل اتصال کوتاه: مقدار جریان اتصال کوتاهی است که در صورت وجود آن، می توانیم کلید را وصل کنیم.
- Isd یا جریان قطع اتصال کوتاه در مدت کوتاه (جریان مجاز لحظه ای): این جریان 1.5 برابر جریان بار تنظیمی (Ir) است. مقدار جریان اتصال کوتاهی است که در صورت عبور آن از کلید، با تاخیر زمانی مشخص مدار، کلید مدار را قطع می کند. در این تاخیر زمانی مشخص، تجهیزات حفاظتی پایین دست، می توانند بخشی از مدار را که دچار اتصال کوتاه شده است، بدون عمل کردن کلید بالادست، قطع کنند.
- Ith یا جریان گرمائی قراردادی: حداکثر جریانی است که بریکر در سیکل کاری ۸ ساعته می تواند تحمل کند.
- Icw: حداکثر جریان نامی قابل تنظیم قابل تحمل کوتاه کلید قدرت
- Ig: جریان حفاظت خطای زمین
- Ue یا ولتاژ عملكرد یا ولتاژ بهره برداری یا ولتاژ سرویس: ماکزیمم ولتاژ بین فازهای ورودی. مثلا در فشار ضعیف این ولتاژ 400 ولت است.
- Un: حد بالای ولتاژ سیستم است كه در فشار ضعیف 690ولت است.كه تحت عنوان Un بیان میشود.
- Uimp: مقدار ولتاژ پیك ضربه ای است كه برابر ولتاژ ماكزیمم پیك است این ولتاژ تحت عنوان Uimp بیان میشود.
- Tsd: مدت زمان مجاز عبور جریان Isd از کلید
- Tm: مدت زمان مجاز عبور جریان Im از کلید
- Tr: مدت زمان مجاز عبور جریان Ir از کلید
- Tg: تاخیر زمانی قطع خطای زمین
شناسایی پارامترهای فوق، در تفهیم علائم نوشته شده روی پلاک کلید (License Plate) برای انتخاب یک کلید مناسب به ما کمک می کند.
کلیدهای اتوماتیک کمپکت به همراه لوازم جانبی از قبیل کنتاکت کمکی، رله شنت، رله آندر ولتاژ، کنتاکت تریپ، موتور و غیره در مدارات به کار می روند.
کلیدهای اتوماتیک کمپکت قابلیت نصب موتور جهت اتوماتیک کردن قطع و وصل کلید از راه دور را دارند. هم چنین بر روی این کلیدها امکان نصب و قرار دادن کنتاکت کمکی، کنتاکت خطا، رله ی آندر ولتاژ و رله ی شنت جهت برآورده کردن نیازهای مختلف مدار وجود دارد.
بر روی این کلیدها یک شستی قرار دارد که سه نوع وضعیت وصل، قطع و تریپ بر روی آن نمایش داده شده است. یک دکمه ی کوچک بر روی کلید است که در هنگامی که کلید در حالت وصل قرار دارد با فشار دادن این دکمه کلید به حالت تریپ می رود. حداکثر ظرفیت جریان اتصال کوتاه این کلید تا 150 کیلوآمپر می باشد.
سوالات متداول
بیشترین قدرت قطع معمولا 6 کیلوآمپر است اما برخی برندها قدرت قطع 10 کیلوآمپر هم تولید می کنند.
کلید مینیاتوری تیپ B بیشتر برای مصارف روشنایی به کار می رود که به آن کلید مینیاتوری کلاس روشنایی نیز می گویند. زمان قطع این تیپ در هنگام بروز اتصال کوتاه کمتر از کلاس C است اما قدرت قطع کمتری نسبت به کلاس C دارد ( درحدود 3 تا 5 برابر جریان نامی). کلید مینیاتوری تیپ C (کلاس موتوری) نیز می گویند، در مصارف صنعتی و موتورهای الکتریکی و سیستم های القایی و همچنین مصارف خانگی برای کولر های گازی نیز به کار می رود و قدرت قطع بیشتری نسبت به کلاس B دارد ولی زمان قطع جریان دیرتر از کلاس B است.
وقتی خطای اضافه بار رخ دهد، جریان عبوری از بیمتال داخلی کلید مینیاتوری، باعث می شود تا فلزی که ضریب انبساط کمتری دارد، خم شده و اهرم قطع را فعال کند. این فلز پس از سرد شدن به حالت اولیه باز می گردد. اما زمانی که خطای اتصال کوتاه رخ می دهد، یکبار جریان زیادی از بوبین داخلی کلید مینیاتوری عبور می کند که باعث می شود بوبین برقدار شود و هسته متحرک داخل بوبین به حرکت در آمده و مکانیزم قطع را فعال نماید.
اصلی ترین مشکل در فیوزهای مینیاتوری ورودی جریان برق بیش از حد مجاز است که ممکن است در مرحله اول فیوز اصطلاحا بپرد و در مرحله بعدی از مدار خارج می شود.
انواع فیوز مینیاتوری جدید در برابر فیوز برق های قدیمی، به جریان برق حساس تر هستند و هرگونه ناهنجاری در جریان و اتصال کوتاه را تشخیص داده و جریان برق را به صورت خودکار قطع می کنند.
یکی از دلایل آن ممکن است این باشد که وسایل یا چراغ های زیادی به یک کلید مینیاتوری متصل هستند. در این حالت باید بار برق را از هر کلید سبک تر کرد یا ممکن است سیم اتصال یا دو شاخه آسیب دیده باشد.
برندهای مختلفی با رنج قیمت های مختلف در بازار موجود است ولی به عنوان نمونه می توان فیوز مینیاتوری الکترو کاوه را برند برتر این محصولات نامید.
برای مصرف خانگی مثل روشنایی و لوازم برقی آشپزخانه کلید مینیاتوری تایپ B می تواند گزینه مناسبی باشد.